SKLEPY Z AUTORYZACJĄ. WIARYGODNE ŹRÓDŁO CZĘŚCI DO CIĘŻARÓWEK

Ciężarówki są intensywnie eksploatowane, pokonują długie dystanse, często w niesprzyjających warunkach drogowych i atmosferycznych. Od trwałości zainstalowanych w nich podzespołów zależy bezpieczeństwo ruchu drogowego, co bezpośrednio przekłada się na życie kierowcy oraz innych użytkowników drogi, ale także na stan przewożonego ładunku. Wysoka awaryjność oznacza możliwość powstawania sytuacji grożących wypadkiem, zwłaszcza gdy uszkodzeniu ulegnie element związany z bezpieczeństwem oraz przekłada się na znaczne opóźnienia w dostawie, a zatem zwiększone koszty dla przewoźnika. Każda firma zajmująca się transportem samochodowym w swoim dobrze pojętym interesie powinna dbać o to, by kupowane przez nią bezpośrednio czy też montowane we współpracującym serwisie części do ciężarówek pochodziły z pewnego i sprawdzonego źródła. Przekonajmy się, jak wyglądają kwestie przepisów dotyczących części zamiennych, zobaczmy, jakim wymogom powinny one odpowiadać i w jaki sposób można zyskać pewność, że nabywane podzespoły odpowiadają wszystkim warunkom, które gwarantują dobrą wytrzymałość i bezpieczną eksploatację.

Jakie wymogi muszą spełniać części zamienne do samochodów ciężarowych?

Kwestie wymogów stawianych częściom zamiennym do samochodów szczegółowo regulują przepisy krajowe, w tym Ustawa Prawo o ruchu drogowym oraz wydana na poziomie europejskim dyrektywa 461/2010, nazywana GVO (GruppenfreistellungsVerOrdnung). Wprowadza ona zasady dotyczące części przeznaczonych do montażu w samochodach, określając, które z nich i na jakich zasadach muszą być poddawane homologacji, a także precyzuje reguły, na jakich warsztaty mogą z nich korzystać w pojazdach, które obejmuje jeszcze gwarancja producenta. Zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi i polskimi homologacja części samochodowych obejmuje podzespoły, których lista znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Znajduje się na niej wykaz przedmiotów wyposażenia i części związanych z bezpieczeństwem użytkowania pojazdu oraz ochroną środowiska. Zawiera ona 22 grupy części, w przypadku których producent lub importer ma obowiązek uzyskania świadectwa homologacji, niezależnie od znaku CE, obowiązkowego dla wyrobów wprowadzanych na rynek unijny, który potwierdza zgodność wyrobu z dotyczącymi go normami. Wśród części objętych wymogiem homologacji są m.in. reflektory samochodowe, żarówki i szyby, na których można znaleźć dobrze znane symbole homologacji – literę „E” wraz z kodem kraju, gdzie została ona przeprowadzona, a także oznaczenia wskazujące na typ i przeznaczenie podzespołu. W przypadku reflektorów samochodowych będzie to np. określenie żarówek, jakie należy w nich stosować czy wskazanie, iż są przystosowane do ruchu lewo-, prawo- albo obustronnego. Świadectwo homologacji muszą posiadać także choćby wały napędowe, pompy paliwa i wtryskiwacze bądź tarcze i klocki hamulcowe.

Dyrektywa GVO porządkuje także kwestię części zamiennych i ich oznaczeń definiując precyzyjnie kategorie tego, co jest uznawane za część oryginalną lub jej zamiennik, co za część od niezależnego dostawcy, a co za część o niepotwierdzonych właściwościach. Do grupy część zamiennych określanych jako „oryginalne części zamienne” oznaczane literą O (OE) należą podzespoły, które są stosowane na tzw. pierwszy montaż, czyli przy produkcji pojazdu oraz mają identyczne parametry i jakość, jak założone w pojeździe. Są one w pełni zgodne z normami producenta oraz jego specyfikacjami i powstają na tej samej linii, co te elementy, z których powstaje auto. Są one najczęściej sygnowane logiem producenta pojazdu, choć w większości przypadków podchodzą od dostawców zewnętrznych.

Drugą kategorię stanowią tzw. zamienniki oryginalnych części zamiennych, wyróżniające się oznakowaniem literą Q lub S (OEQ/OES). Mają one taką samą charakterystykę jak części OE, powstają z identycznych materiałów i w tym samym reżimie technologicznym, a nierzadko nawet na tej samej linii produkcyjnej lub w zakładzie tego samego dostawcy współpracującego z koncernem motoryzacyjnym. Różnicą jest brak loga producenta auta, a w to miejsce umieszczone będzie oznaczenie jego dostawcy.

Trzecią kategorię stanowią części oznaczane literą P, które określa się nazwą „zamienniki o jakości porównywanej z częściami oryginalnymi”. Części z tej grupy są wytwarzane przez niezależnych producentów – często podwykonawców dostawcy koncernu. Spełniają one wszystkie wymagania jakościowe i wytrzymałościowe części oryginalnych, choć mogą powstawać w nieco inny sposób i na innych liniach technologicznych, kluczowe są jednak takie same własności użytkowe oraz wymiary czy specyfikacja użytego materiału. Części z tej kategorii muszą zostać poddane certyfikacji przez niezależną instytucję, która potwierdzi ich parametry.

Ostatnią kategorią części są podzespoły oznaczane literą Z, tzw. części o nieokreślonej jakości. Nie podlegają one żadnemu badaniu, a ich gwarancją ich parametrów może być tylko deklaracja ich producenta, który często pozostaje nieznany lub jest jedynie marką handlową, jaką sygnuje się wiele wyrobów pochodzących z różnych źródeł.

Dlaczego warto kupować części do ciężarówek w sklepach z autoryzacją producenta?

System oznaczania części zamiennych ma kluczowe znaczenie dla aut, które są jeszcze na gwarancji. Zgodnie z dyrektywą GVO samochody te nie muszą być obsługiwane w Autoryzowanych Stacjach Obsługi, które są prowadzone przez podmioty posiadające podpisaną umowę z producentem aut, a użytkownik może je serwisować w dowolnym warsztacie pod warunkiem wykorzystywania podzespołów o określonej jakości. W przypadku napraw gwarancyjnych, które są przeprowadzane wyłącznie w ASO, istnieje obowiązek używania części OE. Pojazdy na gwarancji, których serwis, przegląd lub naprawa jest przeprowadzana w dowolnym warsztacie, nie będąc usługą świadczoną na gwarancji, mogą być wyposażane w części z kategorii OE, co ze względu na wysokie ceny zdarza się rzadko, ale także OEQ/OES albo P i nie powoduje to utraty gwarancji. Po okresie gwarancyjnym przy naprawach, przeglądzie lub serwisie pojazdu można użyć części z dowolnie wybranej kategorii.

Najkorzystniejsze dla użytkowników pojazdów jest więc korzystanie na każdym etapie jego eksploatacji z części, które mają najlepszy stosunek jakości do ceny, a więc części OEQ/OES albo P. W takim przypadku kupujący ma gwarancję, że części są najwyższej jakości – potwierdzeniem tego jest badanie niezbędne do uzyskania jednego z tych oznaczeń. Należy natomiast unikać części typu Z, ponieważ nie ma żadnego potwierdzenia z niezależnego źródła, że spełniają one jakiekolwiek kryteria jakościowe i wytrzymałościowe czy choćby mają odpowiednie wymiary. Choć sytuacja wydaje się jasna, to trzeba pamiętać, że ostateczną odpowiedzialność za jakość części ponosi de facto użytkownik pojazdu. W przypadku zamontowania części niespełniających kryteriów producenta może utracić gwarancję lub mieć kłopoty z uzyskaniem odszkodowania od ubezpieczyciela.

Powodem tej niepewności są wątpliwości spowodowane brakiem dowodów na to, czy część nie jest przypadkiem podrobiona. Fałszowanie części samochodowych staje się opłacalne, ponieważ zmieniając opakowanie, można z podzespołu zaliczanego do kategorii Z „otrzymać” część OE, OEQ/OES albo P o wielokrotnie większej wartości. Ani klient, a często także nawet warsztat nie ma możliwości stwierdzenia czy konkretny element jest rzeczywiście wyprodukowany przez wskazanego wytwórcę, czy też nie, ponieważ byłaby do tego potrzeba ekspertyza rzeczoznawcy. Sytuacji tej można jednak zaradzić – pewność podchodzenia części można zyskać, zaopatrując się u sprawdzonego dostawcy – najlepiej takiego, który może się poszczycić autoryzacją poszczególnych producentów. W takiej sytuacji zarówno klient, jak i warsztat ma 100-procentową pewność, że podzespół jest najwyższej jakości, a jego homologacja – o ile jest w tym przypadku wymagana – nie jest zmyślona.