ELEMENTY KAROSERII DO CIĘŻARÓWEK. CHARAKTERYSTYKA

Wiele projektów jest uważanych za ponadczasowe dzieła sztuki, kształty niektórych samochodów dzięki idealnym proporcjom czy nietuzinkowym rozwiązaniom stylistycznym wywołują zachwyt wielu fanów motoryzacji i stały się znakomicie rozpoznawalne – mało kto jest w stanie przejść obojętnie obok Astona Martina, Ferrari czy klasycznego Jaguara lub Porsche albo jednego z amerykańskich „muscle car”. Samochody ciężarowe są pod tym względem nieco mniej doceniane, choć monumentalne amerykańskie Kenworthy, Freightlinery czy Macki z charakterystycznymi wysuniętymi maskami, dużą ilością chromu oraz prawdziwie artystycznie ozdobionymi karoseriami budzą zachwyt, to „zwykłe” maszyny znane z europejskich dróg rzadko kiedy powodują większe zainteresowanie swoim wyglądem. Wynika to oczywiście z tego, że od maszyn przeznaczonych do ciężkiej codziennej pracy nikt nie wymaga olśniewających efektów. Mimo tego elementy karoserii do ciężarówek są coraz bardziej estetyczne, nadając im stonowany wprawdzie, ale atrakcyjny wygląd, a co najważniejsze ułatwiają realizację najważniejszych zadań, do których zostały zaprojektowane. Przyjrzyjmy się bliżej konstrukcji samochodu ciężarowego i zobaczmy, jakie funkcje spełnia jego karoseria oraz przekonajmy się, z jakich elementów się składa.

Co warto wiedzieć o nadwoziach ciężarówek i częściach, które je tworzą?

Konstrukcja samochodów ciężarowych znacznie różni się od tej, jaką stosuje się we współczesnych autach osobowych. Ze względu na znaczne obciążenia spowodowane przewożonym ładunkiem w ciężarówkach występuje nieużywana już w „osobówkach” poza nielicznymi autami terenowymi rama nośna. Na ogół ma ona budowę podłużnicową, składając się z belek podłużnych wykonanych z profili stalowych, które są połączone kilkoma poprzeczkami. Zapewnia to odpowiednią odporność na zginanie i skręcanie oraz nadaje całości wymaganą sztywność. Do ramy mocowane są poszczególne podzespoły – silnik ze skrzynią biegów, układ przeniesienia napędu, a także stanowiące nadwozie ciężarówki – kabina oraz część ładunkowa. Kabina ciężarówki jest zwykle łączona z ramą za pomocą elementów amortyzujących, których zadaniem jest zapewnienie odpowiedniego tłumienia pokonywanych nierówności, ponieważ z racji przeznaczenia pojazdów i ich znaczne obciążenie, funkcji tej nie jest w stanie realizować stosowane zawieszenie. Amortyzacja kabiny to najczęściej układ hydrauliczny lub pneumatycznych często połączony z mechanizmem umożliwiającym uchylanie kabiny i zapewniającym lepszy dostęp serwisowy do silnika. Elementy nadwozia przeznaczone do przewozu ładunku – skrzynia, siodło pozwalające na podczepianie naczep, cysterna czy dowolnego rodzaju zabudowa specjalna są łączone z ramą na sztywno, co gwarantuje odpowiednią stabilność pojazdu.

Nadwozie samochodów ciężarowych w części ładunkowej może mieć różnych charakter – w przypadku ciągników siodłowych funkcję tę przejmuje w całości naczepa. Przy pojazdach będących klasycznymi ciężarówkami może to być otwarta skrzynia ładunkowa z uchylnymi burtami, nierzadko również z pałąkami umożliwiającymi rozpięcie plandeki. Stosuje się również zabudowy typu furgon, gdzie część ładunkowa jest w całości zabudowana ścianami mocowanymi do kratownicy będącej jej szkieletem. Nadwozia specjalne to różne rodzaje zabudowy przeznaczone do przewożenia konkretnego rodzaju ładunku – rozmaite typy cystern, wywrotek do przewozu materiałów sypkich, a także chłodni, czy rozwiązań przeznaczonych do przewozu zwierząt, innych pojazdów, ładunków wielkogabarytowych oraz aut specjalnego przeznaczenia – dźwigów, podnośników, samochodów straży pożarnej albo służb technicznych od pogotowia torowego po wozy asenizacyjne.

Sama kabina pojazdu ciężarowego ma konstrukcję składającą się z ramy, do której mocowane są poszczególne części karoserii. Rama kabiny jest wykonana z odpowiednio wyprofilowanych kształtowników, łączonych przez zgrzewanie lub spawanie, a jej podstawową funkcją będzie zagwarantowanie właściwej sztywności oraz po podobnie jak w autach osobowych absorbowanie części energii podczas ewentualnego zderzenia. Poszycie kabiny stanowią spawane, zgrzewane lub przykręcane do nadwozia elementy karoserii. Rama jest na ogół wykonywana z tłoczonych profili i blach stalowych. Części jej poszycia to również wiele elementów składających się z profili, jak choćby drzwi, ale są to również klasyczne przetłoczone profile z blachy stalowej. Coraz częściej elementy karoserii są wykonywane z lakierowanych lub barwionych w masie części z różnych tworzyw sztucznych i kompozytów, niekiedy wykorzystywane są również elementy z aluminium. Z tworzyw sztucznych np. popularnego ABS powstaje też wiele drobniejszych elementów i akcesoriów.

Z jakich elementów składa się karoseria ciężarówki i jaka jest jej funkcja?

Konstrukcja kabiny samochodu ciężarowego jest pod względem mocowania elementów zbliżona do tej, jaką spotykamy w autach osobowych. Niektóre części stalowe są spawane lub zgrzewane, pozostałe tak jak i zrobione z tworzyw sztucznych są na ogół przykręcane lub klejone. Karoseria ciężarówek spełnia zbliżone funkcje jak w pojazdach osobowych. Odpowiednio ukształtowane elementy pozwalają na zmniejszenie oporu powietrza, wpływając na obniżenie zużycia paliwa i poprawiając stabilność pojazdu. Specjalnie zaprojektowane oraz w miarę możliwości zaokrąglone powierzchnie mają zarówno zderzaki, słupki przednie, jak i maska. Wpływ na poprawę aerodynamiki mają także takie elementy karoserii jak wydłużony zderzak, odchylacze strug powietrza, które stanowią przedłużenie boków kabiny, niwelując zawirowania powstające między nią a naczepą, a także spoiler górny, zmniejszający opór stawiany przez wystającą ponad kabinę skrzynię albo naczepę. Istotnym elementem każdej ciężarówki są osłony boków podwozia tzw. osłony międzyosiowe – chronią one innych użytkowników drogi przez dostaniem się pod tylne koła pojazdu, a jednocześnie ograniczają wielkość zakłóceń przepływu związanych z nieregularnym kształtami ciężarówki w tym miejscu.

Karoseria to także zabezpieczenie poszczególnych układów oraz samej kabiny przed wpływem czynników zewnętrznych. Chronią one zamontowane w aucie podzespoły przed uderzeniami kamieni, promieniami słonecznymi, opadami oraz rzecz jasna naporem wiatru. Wiele elementów zabezpiecza też różne mechanizmy i instalacje przed zachlapaniem. Części poszycia pełnią funkcję zabezpieczenia w razie kolizji. Przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka, że inny pojazd lub niechroniony uczestnik ruchu trafi pod koła ciężarówki, amortyzują też siłę uderzenia przy mniejszych prędkościach. Co ważne, wszystkie elementy karoserii są także ozdobą pojazdu, a ich kształty nierzadko stają się znakami rozpoznawczymi konkretnych marek.

Wszystkie elementy karoserii ciężarówki są narażone na uszkodzenia i w związku z tym niekiedy muszą być wymieniane. Przyspieszone zużycie to na ogół efekt defektów powłoki lakierniczej np. wskutek uderzeń kamieni i pojawiającej się na powierzchni rdzy. Wiele części jest też niszczonych w czasie kolizji – nie chodzi tu wyłącznie o zdarzenia drogowe, ale również incydenty podczas załadunku czy manewrowania. Nisko umieszczone elementy poprawiające aerodynamikę często padają ofiarami dziurawych jezdni, źle zaprojektowanych progów zwalniających, a czasem uderzeń auta w prowadnice montowane na rampach czy ich osłony. Zdarzają się również problemy z trwałością części ładunkowych. W tym przypadku elementy nadwozia cierpią najczęściej wskutek niewłaściwego rozładunku, nieprawidłowego mocowania ładunków albo zahaczania autem podczas manewrowania o znajdujące się w pobliżu elementy ogrodzeń, budynków bądź infrastruktury rozładunkowej.

Elementy karoserii to nie tylko największe i podstawowe części takiej jak zderzaki, błotniki, atrapy, panele drzwi, maski, nadkola, oraz elementy poprawiające aerodynamikę – spojlery, osłony oraz owiewki, ale również wszystkie części montowane jako fragmenty podzespołów składających się na nadwozie. Wśród nich znajdą się m.in. reflektory, kierunkowskazy, lampy obrysowe i odblaski, lusterka zewnętrzne, stopnie kabiny, a także wiele mniejszych takich jak klamki, wlewy paliwa, skrzynie narzędziowe, pokrywy schowków czy też osłony przeciwsłoneczne lub chlapacze. Warto pamiętać, że części nadwozia są ważnymi elementami pojazdu, a ich usterki mogą być równie dokuczliwe i wpływać na bezpieczeństwo co uszkodzenia innych podzespołów. Szukając odpowiednich części zamiennych do samochodów ciężarowych, warto korzystać z ofert dostawców, którzy nie tylko gwarantują dostęp do ich pełnej gamy, ale również proponują produkty sprawdzonych firm – niekonieczne drogich podzespołów oryginalnych, ale też pochodzących od renomowanych wytwórców zamienników.