CO WPŁYWA NA BEZPIECZEŃSTWO JAZDY TIR-EM?

Szczególnie duża odpowiedzialność spoczywa na kierujących ciężarówkami, zwłaszcza ciągnikami siodłowymi. Ze względu na znaczną masę pojazdów następstwa poważnego wypadku czy zwykłej kolizji mogą być w tym przypadku o wiele groźniejsze. Choć system szkolenia i kontroli pracy kierowcy jest coraz bardziej efektywny, co wpływa na ciągły wzrost poziomu wyszkolenia, a wyposażenie nowoczesnych pojazdów w systemy zmniejszające ryzyko wypadków coraz lepsze, to wciąż wiele zależy od splotu różnych okoliczności - od stanu opon do ciężarówkipo jakość infrastruktury drogowej czy warunki atmosferyczne. Przyjrzyjmy się bliżej ważniejszym czynnikom wpływającym na bezpieczeństwo jazdy TIR-em i zobaczymy, co może wpływać na ograniczenie zagrożeń.

Wyposażenie techniczne i stan pojazdu a bezpieczeństwo jazdy TIR-em

Na bezpieczeństwo jazdy TIR-em wpływa wiele powiązanych ze sobą obszarów o najczęstszą przyczyną wypadków jest jednoczesne oddziaływanie kilku różnych czynników. Choć duża część z nich pozostaje poza kontrolą kierowcy, to skupienie uwagi na najważniejszych może znacznie ograniczyć ryzyko ponoszone przez wszystkich uczestników ruchu. Jedną z najważniejszych kwestii, na które wpływ ma zarówno przewoźnik dysponujący pojazdem, jak i prowadzący go kierowca, jest stan techniczny wykorzystywanego samochodu. W krytycznych sytuacjach zdarzających się na drodze o możliwości uniknięcia wypadku może decydować m.in. odpowiednie ogumienie, sprawnie działające hamulce czy właściwe oświetlenie. Znaczenie mają także takie elementy jak prawidłowo funkcjonujące zawieszenie czy systemy wspomagające hamowanie lub ułatwiające zachowanie stabilności i zmiejszające ryzyko wywrócenia się zestawu.

Obecność systemów zwiększających bezpieczeństwo podczas jazdy i wspomagających pracę kierowcy to również jeden z efektywnych sposobów na zmniejszenie pojawiających się zagrożeń. Choć żadne urządzenie obecnie nie jest w stanie zastąpić kierowcy, to mogą one znacznie zmniejszyć jego obciążenie i ułatwić podejmowanie decyzji oraz wspomagać wykonanie poszczególnych zadań, a nawet wykonywać je samodzielnie. Do tej pierwszej kategorii można zaliczyćnp.systemy pozwalające na obserwację tzw. martwego pola, urządzenia monitorujące sytuację za pojazdem czy tuż przed nim oraz czujniki reagujące na ruch w pobliżu pojazdu poczas cofania. Do grupy osprzętu ułatwiającego jazdę można zaliczyć wszelkiego typu ostrzeżenia przed zmianą pasa ruchu, zbliżaniem się do poprzedzającego auta czy utrzymujące stałą odległość od pojazdów z przodu. Do systemów, które wykonują różne czynności za kierowcę, należą chociażby układy wspomagania hamowania - m.in. EBA (Emergency Brake Assist) wykrywający zagrożenia i rozpoczynający hamowanie, EBS (Electronic Brake System) automatycznie zwiększający ciśnienie w układzie czy EBL (Electronic Brakeforce Limitation) dopasowujący siłę hamowania osi do jej obciążenia.

W przypadku zestawów pojazdów składających się z ciągnika siodłowego i naczepy wpływ na bezpieczeństwo jazdy mają oba te elementy. Niezwykle isotny jest więc także stan, w jakim znajduje się sama naczepa. Chodzi tu zarówno o wytrzymałość i stabilność jej konstrukcji, jak i sprawne działanie hamulców, oświetlenia, zawieszenia oraz ogumienia, mające bezpośrednie przełożenie na utrzymywanie toru jazdy, zachowanie podczas awaryjnego hamowania oraz widoczność dla innych kierujących. Liczy się kondycja plandeki - jej ewentuane rozdarcia czy złe napięcie mogą być zagrożeniem dla stabilności pojazdu przy silniejszych podmuchach wiatru, rozdarcie może też prowadzić do pojawienia się innych, niebezpiecznych sytuacji.

Kolejnym czynnikiem, który może przesądzić o bezpieczeństwie, jest prawidłowe rozmieszczenie i zamocowanie ładunku. Niekontrolowane przemieszczenie się dużej masy oznacza wysokie prawdopodobieństwo wypadnięcia części ładunku lub wywrócenia się pojazdu. Zagrożenia związane z przewożonymi towarami są większe w transporcie towarów niebezpiecznych ADR, który w wielu przypadkach wymaga zachowania szczególnej ostrożności, także wówczas, gdy ich ilość jest na tyle mała, że nie wymaga specjalnych procedur i oznaczeń.

Przygotowanie zawodowe kierowcy i jego predyspozycje a poziom bezpieczeństwa

Drugim obszarem wpływającym na możliwe zagrożenia związane z transportem ciężarowym są umiejętności, zachowanie i predyspozycje kierowców. Choć szkolenie osób prowadzących zawodowo ciężarówki jest dość rozbudowane, a uprawnienia muszą być systematycznie odnawiane w ramach szkoleń okresowych, to nawet najlepszym zdarza się popełniać błędy wskutek spadku poziomu koncentracji czy w wyniku zmęczenia. Wprawdzie przepisy dość rygorystycznie regulują wszystkie kwestie związane z czasem pracy kierowców, koniecznymi odpoczynkami dziennymi i tygodniowymi, jednak problemy wynikające z nadmiernego przeciążenia pracą wciąż odgrywają dużą rolę w kształtowaniu poziomu bezpieczeństwa.

Wśród czynników, które wpływają na bezpieczeństwo jazdy, dużą rolę odgrywa zmęczenie kierowcy wywołane warunkami drogowymi. Ważna jest zarówno pora dnia - jazda nocą wymaga większego wysiłku i skupienia; opady atmosferyczne, stan nawierzchni czy natężenie ruchu i stan infrastruktury drogowej. Liczy się też możliwość odpoczynku w dobrych warunkach, korzystania z odpowiedniego zaplecza sanitarno-higienicznego oraz dobrze zabezpieczonych parkingów.

Bezpieczna jazda wiąże się z komfortem psychicznym kierowców. W trasie jest on zależny od wszystkich elementów składających się na warunki pracy, także od nie zawsze docenianego bezpieczeństwa fizycznego. Podczas odpoczynku wzrasta niebezpieczeństwo kradzieży ładunku, paliwa, uszkodzenia auta czy włamania do kabiny kierowcy i utraty rzeczy osobistych, jak również narażenia na utratę zdrowia, a nawet życia w wyniku rozboju. Duże znaczenie ma więc wyposażenie pojazdu w systemy zabezpieczające przed napadem oraz monitorujące pozycję auta i ułatwiające szybkie wezwanie pomocy.

Do kluczowych czynników związanych z bezpieczeństwem jazdy TIR-em oraz predyspozycjami kierowcy trzeba zaliczyć indywidualny styl reagowania na zagrożenia, tendencję do podejmowania ryzyka i podatność na dekoncentrację. Niezmiernie ważne są kwestie związane z ewentualnym stosowaniem środków odurzających czy lekceważeniem przepisów ruchu drogowego.

Wykonywanie zawodu kierowcy wiąże się z pewnymi niedogodnościami i narażeniem na niebezpieczeństwo związane z ruchem drogowym. Choć uczestnik ruchu drogowego nie ma wpływu na wszystkie warunki zewnętrzne, to jedynym ze sposobów zmniejszenia ryzyka - zarówno dla przewoźnika, jak i kierowcy - jest dbanie o prawidłowy stan techniczny pojazdu, a zwłaszcza elementy mające bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo. Kluczowa jest regularna wymiana zużywających się części i podzespołów - opon, klocków, tarcz - oraz stosowanie materiałów eksploatacyjnych przeznaczonych do ciężarówek o najwyższej jakości - olejów, filtrów oraz innych płynów eksploatacyjnych.